เสขิยวัตร หมวดสารูป ข้อ ๑-๒
应学法之举止端庄 1-2
พระครูวินัยธรไพบูลย์ ธมฺมวิปุโล
หมวดสารูปนี่จะครอบคลุมเรื่องการแต่งกายของพระภิกษุ รวมถึงมารยาท บุคลิกภาพ และการวางตัว เมื่อเข้าไปสู่ที่ประชุมชน เข้าไปสู่บ้านญาติโยม
应学法之举止端庄包含了比丘着装礼仪，以及进入村庄、集会时应有的言行举止。
ข้อที่ ๑-๒ เราจะนุ่งห่มให้เรียบร้อย
1-2. 我要圆整的穿袈裟、下衣；
พระภิกษุมีผ้าหลัก ๆ อยู่ ๓ ผืน เรียกว่า ไตรครอง คือ ผ้าพาดบ่าเป็นสังฆาฏิ ผ้าห่มคลุมกายเรียกว่าผ้าจีวร ส่วนผ้านุ่งคล้าย ๆ ผ้าถุงของสตรี เรียกว่าสบงไว้ใช้นุ่ง นี้คือผ้าสามผืน
比丘的主要衣物有三件，称为“三衣”：披在肩上的僧伽利；包裹身体的称为袈裟；至于和女性裙子类似的、包裹下身的，称为下衣。
การนุ่ง เวลาจะนุ่งสบงให้เรียบร้อย
圆整的穿下衣：
ประการแรก ขอบผ้าด้านบนต้องปิดสะดือ ไม่ต่ำกว่าสะดือ
第一点，下衣的上缘必须盖住肚脐，不低于肚脐；
ประการที่ ๒ ขอบผ้าด้านล่างต้องได้กึ่งกลางของหน้าแข้ง
第二点，下衣的下缘必须遮盖到小腿的一半；
ประการที่ ๓ ชายผ้าสบงต้องสม่ำเสมอเป็นปริมณฑล เหมือนแก้วน้ำที่คว่ำลง เวลาแก้วน้ำคว่ำลงขอบจะเรียบเสมอกัน ไม่ย้วยหน้าหรือย้วยหลัง อันนี้คือความหมายของคำว่าเรียบร้อยในการนุ่งสบง
第三点，下衣的下摆要圆整齐平，如同倒置的水杯，边缘是平齐一致的，没有前后参差不齐。这就是圆整的穿下衣。
การห่ม การห่มผ้าจีวรนั้นโดยทั่วไปมีอยู่ ๓ แบบหลัก ๆ
披袈裟的方法主要有三种：
แบบที่ ๑ เรียกว่าห่มแบบลดไหล่ หรือภาษาพระเรียกว่าห่มบวบ ใช้ห่มเปิดไหล่ขวาอยู่ในวัดแบบสบาย ๆ ชายของผ้าจีวรปิดสบง คือ ต่ำกว่าสบงนิดหนึ่ง ไหล่ขวาเปิด รักแร้ซ้ายก็บีบม้วนผ้าไว้ เรียกว่าห่มแบบลดไหล่ หรือห่มบวบ
第一种，露肩披法，即是在寺院中偏袒右肩，简单轻松的穿法；袈裟的下摆完全遮盖下衣，右肩袒露，左腋窝夹住卷起来的袈裟。
แบบที่ ๒ เรียกว่าห่มรัดอก หรือห่มดองครับ นอกจากผ้าสามผืนมีผ้ารัดอกเพิ่มขึ้นมา การห่มแบบนี้นิยมใช้ห่มตอนที่ประกอบกิจของสงฆ์ ต้องการความทะมัดทะแมง กระฉับกระเฉง เช่น ห่มในการประกอบพิธีสงฆ์ การบวชพระ การลงโบสถ์ฟังพระปาฏิโมกข์ หรือออกบิณฑบาต
第二种，正式披法，除了穿三衣，增加了绑胸带，这种披法一般用于佛事法会等庄重的场合，如出家仪式、大雄宝殿诵戒、或是托钵化缘。
แบบที่ ๓ เรียกว่าห่มคลุม ผ้าที่ห่มนี้ปิดหลุมคอหรือว่าไหล่ทั้งสองข้างไม่เห็นไหล่ไม่เห็นไหปลาร้า การห่มแบบนี้สำหรับเดินทางออกไปนอกวัด
第三种，覆通肩披法，这种披法包住了脖子，或者是覆盖了两侧肩膀，看不到肩膀，也看不到锁骨。这种披法适用于外出寺院。
การห่มทั้ง ๓ แบบ ชายจีวรต่ำกว่าชายสบงนิดหนึ่ง จะนุ่ง จะห่มผ้าได้สวย ต้องนุ่งสบงได้สวยก่อน ถ้านุ่งสบงไม่สวย จะห่มให้สวยยาก เพราะชายผ้าจีวรจะไม่พอดี
这三种披法，袈裟的下摆都要遮盖住下衣。如果袈裟要披得整齐、庄严，先要将下衣穿好。如果下衣没有穿好，就很难将袈裟披得整齐。
สำหรับพระบวชใหม่ การนุ่งห่มให้เรียบร้อยเป็นเรื่องที่ต้องฝึกกัน ควรจะเริ่มจากการพับเก็บเวลาเราจำวัดให้เรียบร้อย เวลาอยู่ในวัด ช่วงพักไม่ได้ห่มจีวร ก็ต้องพับพาดบนไหล่ขวาให้เรียบร้อย
对于新比丘，如果要圆整的披袈裟，一定要认真的练习。休息的时候，要将袈裟叠好；在寺院里，没有正式穿袈裟的时候，要将袈裟叠好，披在右肩上。
วิธีการที่สามารถทำให้พระภิกษุบวชใหม่นุ่งห่มจีวรได้เร็ว ไม่เสียเวลาในการทำกิจวัตรกิจกรรม ก็คือ พยายามพับผ้าและห่มผ้าให้เป็นภายใน ๑ วัน โดยเฉพาะการห่มดอง พอพับเสร็จก็ห่ม ห่มเสร็จก็แกะ ฝึกทั้งวัน อันนี้เป็นเทคนิคที่ทำให้แม้บวชใหม่ก็ห่มได้สวย ห่มได้เร็ว
让刚刚出家的比丘能够快速的披好袈裟，不影响到每日的行程，方法就是：练习在一天之内学会叠袈裟和披袈裟。尤其是袈裟的正式披法，叠好了就披，披好了就脱，整天如此练习。让新比丘能够快速、圆整的披袈裟。
เสขิยวัตร หมวดสารูป ตอนที่ ๒ ข้อ ๓-๒๖
应学法之举止端庄 3-26
พระครูวินัยธรไพบูลย์ ธมฺมวิปุโล
ข้อ ๓-๔ ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักปกปิดกายด้วยดี เดิน-นั่งไปในละแวกบ้าน
3-4. 我要整齐包好（袈裟），走、坐在住家区，应当学。
๑.ไป-นั่งในละแวกบ้าน ออกนอกวัด ต้องห่มคลุม
ยกเว้นพระธุดงค์หรือไปบิณฑบาตอบวัด
- 走、坐在住家区，外出寺院，要用覆通肩披法。除非是头陀行比丘，或者在寺院周围托钵。
๒.ข้างบนปิดหลุมคอ ข้างล่างต่ำกว่าสบงครึ่งหน้าแข้งนิดหนึ่ง
- 袈裟上面包住了脖子，下摆遮盖了下衣、一半多一点的小腿。
ข้อ ๕-๖ “ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักสำรวมกายด้วยดี เดิน-นั่งไปในละแวกบ้าน
5-6. 我要好好守护威仪，走、坐在住家区，应当学。
๑. กิริยามารยาทสงบ ไม่คะนองมือ คะนองเท้า
- 举止端庄，没有摇摆手足；
๒.ไม่กระดิกมือ เคาะโต๊ะ เก้าอี้ กระดิกเท้า ตามจังหวะเพลง ไม่นั่งสั่นขา
- 没有随着音乐的节拍摆手，敲击桌子、椅子，抖脚，抖腿；
๓.หลีกเลี่ยงการนั่งไขว่ห้าง นั่งแบะขาในที่สาธารณะ
- 坐在公共场合时，不要翘二郎腿，不要张开双腿；
| ข้อ ๗-๘ “ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักมีตามอง ทอดลงไปในบ้าน-นั่งในบ้าน”
7-8. 我要垂目而视，走、坐在住家区，应当学。 |
|||||
๑. ลักษณะสำรวมตา ไม่ลอกแลกเหมือนอาการของขโมย
- 收摄眼根，不像小偷那边东张西望；
๒.จะดู จะเหลียว ก็ให้เหลียวทั้งตัว อย่าหันเฉพาะหน้า ลอกแลก ไม่สง่างาม
- 想要看什么，就将身体全部转过去看；不要只转过脸去看，左顾右盼，不雅观。
| ข้อ ๙-๑๐ “ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักไม่เวิกผ้าไปในบ้าน-นั่งในบ้าน”
9-10. 我不要拉高（袈裟），走、坐在住家区，应当学。 ๑. ไม่ถกผ้าจีวรขึ้นพาดบ่า จนเห็นสีข้าง 1. 不将袈裟卷到肩上，会看到身体侧面； ๒.ไม่ถกสบงขึ้นเหนือหัวเข่า 2. 不将下衣卷到膝盖以上； |
| ข้อ ๑๑-๑๒ “ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักไม่หัวเราะไปในบ้าน-นั่งในบ้าน”
11-12. 我不要大笑走、坐在住家区，应当学。 ๑. หมายถึง การหัวเราะแบบไม่ยั้ง 1. 指放肆大笑； ๒.ถ้าดีใจ ชอบใจ ก็ยิ้มๆ 2. 如果高兴，可以微笑； ๓.สร้างความรำคาญ เป็นอาการเผลอสติ ไม่สำรวม 3. 让人厌恶，没有正念。 |
| ข้อ ๑๓-๑๔ “ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักไม่พูดเสียงดังในบ้าน-นั่งในบ้าน”
13-14. 我要小声谈话，走、坐在住家区，应当学。 ๑. ไม่พูดเสียงดัง ไม่ตะโกน สร้างความรำคาญ เป็นอาการเผลอสติ ไม่สำรวม 1. 没有大声说话，没有大喊大叫，这样让人反感，没有正念。 ข้อ ๑๕-๑๖ “ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักไม่โคลงกายไปในบ้าน-นั่งในบ้าน” 15-16. 我不要摇晃身体，走、坐在住家区，应当学。 ๑. ท่าเดินที่เหมาะสมครึ่งท่อนกายด้านบน ควรตั้งตรงนิ่ง ไม่คอตก ไหวกาย ซ้าย-ขวา หน้า-หลัง 1. 适合出家人的走路姿势，保持上半身正直、静止，没有低头，身体没有左右、前后晃动。 ข้อ ๑๗-๑๘ “ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักไม่ไกวแขนไปในบ้านนั่งในบ้าน” 17-18. 我不要挥摆手臂，走、坐在住家区，应当学。 ๑ แกว่งแขนจนเกินงามเป็นแบบนักเลง อ้าแขนแกว่ง เดินส่าย ปลายขาแบะ 1. 如同流氓一样摆动手臂，张开手臂，走路时大摇大摆； ๒ เดินบิดสะโพก แบบบัณเฑาะก์ หรือกะเทย |
| 2. 如同变性人一样，走路时扭腰。 |
ข้อ ๑๙-๒๐ “ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักไม่สั่นศีรษะไปในบ้าน-นั่งในบ้าน”
19-20. 我不摇头晃脑的走、坐在住家区，应当学。
๑. ถ้าพูดคุยจะต้องปฏิเสธ ก็ตอบโดยวาจา ไม่ควรสั่นศีรษะ
- 如果在交谈时，要拒绝对方，则可以口头拒绝，不要摇头；
๒. เวลาถูกเรียกหา อย่าเอี้ยวแต่คอ ให้หันไปทั้งตัว ทั้งซ้าย-ขวา
- 如果有人找，不要只转头回答，应该将整个身体向左或向右转动，再回答。
ข้อ ๒๑-๒๒ “ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจะไม่เอามือค้ำกายไปในบ้าน-นั่งในบ้าน”
21-22. 我不要手叉腰，走、坐在住家区，应当学。
๑. มือค้ำกาย มือท้าวสะเอว เหมือนสาวประเภทสอง หรือแม่ค้าในตลาด
- 双手叉腰，如同市场的小贩，或者是男扮女装的人；
๒. ถ้าจำเป็นให้กำมือคว่ำแขน จะดูดีขึ้นแต่เท่าที่จำเป็น
- 如果有必要用手撑着头，也要尽量保持僧人的庄严；
๓. ไม่ควรนั่งเท้าแขน เท้าคาง หมดสง่าราศี ขนาดกายตัวเองศีรษะตัวเองยังตั้งเองไม่ได้ ต้องเอามือไปค้ำ แล้วจะไปแบกภาระอะไรได้
- 坐着时不应该用手撑着下巴，失去了僧人的威仪。自己的身体无法支撑，还需要用手去撑，又能担负什么责任呢？
ข้อ ๒๓-๒๔ “ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักไม่เอาผ้าคลุมศีรษะไปในบ้าน-นั่งในบ้าน”
23-24. 我不要包着头，走、坐在住家区，应当学。
๑. เวลาแดดร้อน ๆ อย่าเอาผ้าเช็ดหน้าแปะไว้บนศีรษะ มันไม่งาม
- 被太阳晒，不要将手帕放在头上遮阳，不雅观；
๒.เอาผ้าจีวร พับแล้ววางไว้บนศีรษะ ศีรษะเลยเป็นที่วางของมองไม่งาม
- 将叠好的袈裟放在头上，头不是放置袈裟的地方，看起来也不雅观。
ข้อ ๒๕ “ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักไม่เดินกระโหย่งเท้าไปในบ้าน”
- 我不要踮着脚尖走在住家区，应当学。
๑. เดินเขย่งปลายเท้า พระภิกษุไม่ควรทำ เหมือนท่าขโมยตีนแมว
- 比丘不应踮着脚尖走路，如同小偷走路。
ข้อ ๒๖ “ภิกษุพึงทำความศึกษาว่า เราจักไม่นั่งรัดเข่าในบ้าน”
- 我不要抱住膝盖坐在住家区，应当学。
๑. นั่งชันเข่าขึ้นมาชิดอก กอดเข่าเจ่าจุก คอตก เข่าท่วมหัว เป็นอาการของคนเจ้าทุกข์ เป็นพระภิกษุนั่งกอดเข่าก็หมดสภาพ
- 蹲坐，两手抱膝，头垂下来，感觉非常痛苦；如果是比丘抱着膝盖，失去了出家人的威仪；
๒. ท่านั่งที่ไม่ควรนั่งในบ้านและที่สาธารณะ คือ นั่งยอง ๆ เหมือนนั่งขับถ่าย หนุ่มหล่อ สาวสวยนั่งท่านี้ก็หมดราคา พระนั่งท่านี้ก็หมดศรัทธา
- 在公共场合不应该有的坐姿，就是如同排便的蹲坐；帅哥美女蹲坐，不雅观；比丘蹲坐，居士失去信仰心；
๓. ถ้าจำเป็นก็นั่งบนส้นเท้า เอาเข่าข้างหนึ่งยันพื้นไว้จะดูสง่ากว่านั่งยอง ๆ
- 如果真的有必要，就跪坐，将臀部坐于脚后跟上，比蹲坐要优雅一些。
